رقابت ایران و آمریکا در قلب عراق | بغداد در آستانه محدودسازی نفوذ تهران؟

رویداد۲۴| ایالات متحده در هفته‌های اخیر مجموعه‌ای از اقدامات فشار غیرعلنی را بر عراق اعمال کرده است؛ اقداماتی که در چارچوب سیاست موسوم به «فک ارتباط با ایران» تعریف می‌شوند و نه تنها هدف محدودسازی گروه‌های مسلح نزدیک به تهران را دنبال می‌کنند، بلکه دستگاه قضایی و نظام بانکی این کشور را نیز شامل می‌شوند. تحلیلگران معتقدند این فشار‌ها تلاش آمریکا برای کاهش نفوذ ایران و هم‌پیمانانش در بغداد و کنترل بر تحولات منطقه‌ای است.

براساس گزارش العربی الجدید، سه مقام عراقی تأیید کرده‌اند که واشنگتن در هفته‌های اخیر فشار‌های گسترده‌ای را علیه عراق اعمال کرده است. این فشار‌ها فراتر از محدودسازی گروه‌های مسلح نزدیک به ایران، شامل نظارت بر بانک‌ها و اصلاحات قضایی نیز می‌شوند تا استقلال نهاد‌های عراقی از نفوذ تهران افزایش یابد.

یک مقام وزارت خارجه عراق گفت: «فشار‌های آمریکا فقط محدود به حشد الشعبی یا سلاح گروه‌های هم‌پیمان ایران نیست؛ بخش‌های متعدد دولت و بانک‌ها را نیز در بر می‌گیرد». به گفته منابع دیپلماتیک، تمامی حواله‌های مالی عراق به خارج از کشور از طریق بانک‌های واسطه در اردن و امارات انجام می‌شود و تحت سازوکار نظارتی آمریکا قرار دارد تا ایران از منابع مالی عراق بهره‌مند نشود.

در همین راستا، وزارت خارجه آمریکا چهار گروه مسلح نزدیک به ایران را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده است: «حرکت النجباء»، «کتائب سیدالشهداء»، «حرکت انصارالله الاوفیاء» و «کتائب الامام علی». با این اقدام، تعداد گروه‌های عراقی تحت تحریم آمریکا به هشت رسیده است. علاوه بر این، شخصیت‌های برجسته‌ای همچون قیس الخزعلی، ابو فدک و حسین مؤنس نیز در فهرست تحریم‌ها قرار دارند.

کارشناسان امنیتی معتقدند فشار‌های واشنگتن بخشی از استراتژی گسترده‌ای است که هدف آن کاهش نفوذ ایران در عراق و اطمینان از پایبندی بغداد به تعهدات مالی و امنیتی است. سرمد البیاتی، کارشناس امنیتی عراقی، در این باره گفت: «عراق با چالش‌های بزرگی روبه‌روست؛ از محدودسازی سلاح گروه‌ها گرفته تا تقویت دستگاه‌های امنیتی و حفاظت از حریم هوایی کشور. فشار‌های خارجی این ضرورت را دوچندان کرده است».

همزمان، گزارش‌ها حاکی از آن است که ائتلاف «چارچوب هماهنگی»، به‌عنوان بازوی سیاسی گروه‌های نزدیک به ایران، نگران پیامد‌های اقدامات واشنگتن است. این نگرانی‌ها ناشی از احتمال چراغ سبز آمریکا برای حملات اسرائیل علیه نیرو‌ها یا نهاد‌های نزدیک به ایران در خاک عراق است. هیأت عراقی در نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل، پیام‌های محرمانه‌ای درباره پایبندی واشنگتن به توافق امنیتی و حمایت از بغداد در برابر تهدیدات خارجی ارائه کرده است.

تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که واشنگتن با تحریم بانک‌های خصوصی عراق و محدود کردن دسترسی آنها به دلار، سیاست فشار اقتصادی خود را به اجرا گذاشته است. در فوریه گذشته پنج بانک دیگر نیز به فهرست تحریم‌ها اضافه شدند و مجموع بانک‌های عراقی تحت تحریم آمریکا به ۲۸ رسید.

تحلیلگران معتقدند مجموعه فشار‌های آمریکا بر عراق، نشان‌دهنده یک استراتژی همه‌جانبه برای کاهش نفوذ ایران و متحدانش در عراق است؛ استراتژی‌ای که شامل محدودسازی نظام مالی، فشار بر گروه‌های مسلح و تقویت دستگاه قضایی می‌شود. موفقیت یا شکست این سیاست‌ها می‌تواند نه تنها امنیت داخلی عراق، بلکه ثبات منطقه‌ای را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

ایران و گروه‌های هم‌پیمانش در عراق اکنون با چالشی جدید مواجه‌اند؛ فشار واشنگتن نشان می‌دهد بغداد باید برای حفظ استقلال تصمیم‌گیری و محافظت از منافع ملی، نهاد‌های خود را تقویت کند. محدودیت‌ها و نظارت‌های جدید، عراق را به میدان رقابت مستقیم میان تهران و واشنگتن تبدیل کرده و آینده منطقه را حساس‌تر از همیشه ساخته است.